Stop met huilen!

Het is woensdagavond een uur of negen. Ik loop met enige haast van mijn praktijk voor relatietherapie richting station. Er komt mij een gezin tegemoet, vader met twee kleine jongens van vier en zes aan de hand, moeder met bakfiets en een nog jongere spruit erachteraan. Ze zijn blijkbaar laat op pad geweest. In het elkaar kruisen hoor ik de vader tegen het jongetje van vier zeggen, “Stop met huilen!”. De opmerking valt me meer op dan het huilen zelf en er ontspint zich een reactie in mijn hoofd. Ik ben boos op de vader dat hij het jongetje verbiedt te huilen, ik vind het belachelijk, hoe kan je dat nou verbieden. Ik verplaats me vooral in het jongetje, hij zal moe zijn, geen zin meer hebben om te lopen, misschien om andere reden ontevreden, maar het verdriet is er, hij kan het niet helpen.

Al vroeg in het leven laten veel ouders hun kinderen weten dat huilen ongewenst is. Baby’s worden op zolder of in de badkamer gelegd zodat het huilen de ouder niet te veel verstoort, -twee vriendinnen van mij-. Peuters worden weggezet als schreeuwlelijkerds, -mijn buren-, kleuters wordt gemaand op te houden, -vader in de alinea boven- en basisschoolkinderen wordt uitgelegd dat huilen op die leeftijd toch echt niet meer kan –de juf van mijn zoon van toen 10 jaar- . De ouders of verzorgers vinden het onaangenaam, misschien omdat ze zich machteloos voelen, ongemakkelijk omdat ze niet weten hoe te troosten of moe en meer bezig met hun eigen sores dan die van hun kind. Ik herken het zeker ook.

Ad Vingerhoets, onderzoeker aan de universiteit Tilburg, houdt zich al jaren bezig met onderzoek naar huilen. Oorspronkelijk is huilen een signaal om aan te geven dat het kind hulp en contact behoeft. Hulp om pijn of distress op te lossen en contact om zich geborgen te weten. ‘Later veranderen de functies van huilen’, zo zegt Vingerhoets. Er zijn volgens hem zes soorten tranen. Fysieke pijntranen , tranen van machteloosheid, frustratie, onvermogen, gehechtheidstranen , empathische tranen, tranen van medelijden , de maatschappelijke pijntranen en sentimentele of morele tranen.

De overtuigingen om het huilen heen

Er zijn dus verschillende soorten en niet alle soorten huilen luchten op. Dat is zeker ook mijn ervaring. Het gaat om de overtuigingen die er om het huilen heen zitten, ik noem er een paar: ‘ik mag niet huilen; ik ben zwak; ik ben hulpeloos; niemand wil mij; anderen zijn slecht of te groot en te machtig; ik kan er niet tegen(op); ik heb anderen nodig om me goed te voelen; anderen moeten mijn behoeftes vervullen ook als het niet kan; dit mag niet gebeuren.’ Je kunt je voorstellen dat deze tranen niet opluchten en toch worden ze veelvuldig geplengd (zoals Vingerhoets dit noemt). Als je goed kijkt naar die overtuigingen kan je zien dat ze bij een kind thuis horen, dat ze als het ware ‘kinder-achtig’ zijn. En dat is niet voor niks; het niet liefdevol en adequaat kunnen reageren van onze ouders op ons huilen en verdriet, heeft gemaakt dat wij dit zijn gaan denken. In ons, onder die overtuigingen, huilt nog steeds het kleine meisje of jongetje om hulp of contact en verbinding. De oude pijn wordt aangeraakt, maar je kunt er niet bij, het zit verstopt. Als je deze negatieve overtuigingen leert herkennen en ze naast je neer kunt leggen, vanuit liefde, kan je toegang krijgen tot het echte verdriet, het opluchtende huilen.

Ik denk terug aan het jongetje en zijn vader. In de vader zit ook zo’n ongetroost jongetje. Ze zijn allang voorbij, maar in gedachten knipoog ik bemoedigend naar het kleine jongetje: “Je mag huilen wanneer en zoveel je wil!”

Blog van Ad Vingerhoets; http://www.psyblog.nl/2013/12/01/huilenzegtwiejebent/