Arnon Grunberg voorspelt

Voetnoot

Ik heb nooit veel affiniteit gehad met Arnon Grunberg. Ik vind hem een soort ‘miesmuizer’ (woord uit de vocabulaire van Annie M. G. Schmidt). Dat oordeel heb ik ooit heel snel geveld. Misschien heb ik één boekje van hem gelezen en heb ik hem eens in een interview op tv gezien, maar ik hoefde het tot nu toe niet bij te stellen, omdat ik verder niets met hem van doen had. Mijn ex dacht er duidelijk anders over. Hij bewonderde hem om zijn voetnoten in de Volkskrant, waar hij volgens mijn ex, wel zeker een paar uur over nadacht, alvorens ze op te schrijven. Zo lees ik dan af en toe zijn voetnoot. Afgelopen week ook.

Ik lees dat hij een vriendin heeft en dat zijn vriendin fan is van Esther Perel, de relatiedeskundige die ik ook wel eens aanhaal. Hij beschrijft dat Perel beweert dat de romantische liefde de plek van religie heeft ingenomen en vervolgens vat hij kort wat standpunten van mevrouw Perel samen. Dan stelt hij dat te vrezen valt, dat mensen zich teleurgesteld van de romantische liefde zullen afkeren, zoals zij zich teleurgesteld van God hebben afgekeerd. Hij schetst vervolgens een wereld waarin mensen zich slechts verbinden met huisdieren en robots. Een miesmuizer dus.

Verlangen naar verbinding en innerlijk geluk

Zeker, ik zie die ontwikkeling ook. En hij boezemt me ook met regelmaat angst in. Maar ik zie ook een andere ontwikkeling en daar wil ik me veel liever op richten. Ik zie dat mensen gaan snappen dat de God of de geliefde buiten hen, niet degene is die hen gelukkig gaat maken. Ik zie dat mensen willen snappen wat innerlijk geluk is en zich afvragen of dat eigenlijk wel betekent dat je altijd blij en voorzien van comfort bent of misschien toch iets anders. Ik zie dat mensen hongerig zijn naar echt contact met zichzelf, de ander en met God. Ik zie het om me heen. Mijn zoon die terug verlangt naar Nepal, omdat hij daar met een groep mensen elke ochtend in een kring, handen vast, de dag begon en daarna het kind of volwassene naast zich een omhelzing gaf. Ik zie het aan de stellen die bij mij komen voor relatietherapie, dat ze niets liever willen dan dat het werkt en dat ze willen weten hoe. Ik zie het aan de stellen die mee doen aan de groep ‘In Liefde oefenen’ hoe ze soms makkelijk, soms met weerstand meegaan in de ervaringen die we hen aanbieden en hoe aan het eind van zo’n dag de hele groep meer liefde en zachtheid uitstraalt. Ik zie het aan mijn vrienden en vriendinnen, ook zij zijn niet bereid zich neer te leggen bij doomscenario’s.

Keer je om, niet af

Het is belangrijk te zien dat het beeld van God als degene die jou gelukkig gaat maken, net zo min klopt, als het beeld van de geliefde die jou gelukkig gaat maken. In die zin heeft Arnon gelijk, we móeten ons zelfs van die beelden afkeren, omdat ze niet kloppen. Maar het zou getuigen van een groot gebrek aan bewustzijn, als we na zulke duidelijke lessen niet in staat zouden zijn te zien dat een verschuiving van het object (van God, naar de geliefde, naar het huisdier of de robot) weinig zin heeft. We moeten stoppen naar buiten te kijken, we moeten ons omkeren, de schat ligt in onszelf, het innerlijk geluk. Je eigen ongeluk of onvervuld zijn, is de ingang naar vervulling. God huist in jou. De geliefde dat ben jij. Ja, ook jij, Arnon.

En als jij aan de slag wilt met jouw innerlijk geluk door middel van therapie. Lees dan meer over individuele therapie bij mij.